Wat doet het WWF in Zambia?

Laptop op schoot en uitzicht op de zandige oever van de Luangwa rivier. Een wrattenzwijn trotseert de hitte om wat karig gras te eten. De impala’s en puku’s staan rustig herkauwend in de schaduw van een acacia. Kraanvogels, ooievaars, ganzen en andere gevederde vriendjes waden door het ondiepe water op zoek naar wat lekkers. En de nijlpaarden houden het hoofd koel in het diepste gedeelte van de rivier. Ik heb net een brutaal baviaantje weggejaagd van de veranda dus ik ben helemaal in de stemming om een stukje te schrijven over natuur en Wereld Natuur Fonds Zambia.

Als vrijwilliger van het Wereld Natuur Fonds is het natuurlijk fantastisch als je voor je werk toevallig naar Zambia moet. Zeker in de wetenschap dat eind dit jaar de campagne voor de Zambezi gelanceerd wordt. Dus contact gezocht en overlegd met het hoofdkantoor in Zeist. Afspraken gemaakt en gepraat met een aantal mensen op het WWF kantoor in Zambia. Schrijven kan overal dus ik heb een uitstapje geregeld in het South Luanga National Park. En zo zit ik dus nu in een bush camp met een heleboel informatie om me heen over wat er hier allemaal gebeurt op het gebied van natuurbescherming.

Als eerste is het goed om iets te vertellen over de geschiedenis van de Zambezi. Al heel lang maken mensen gebruik van de Zambezi rivier en het land er om heen. Er zijn sporen gevonden die wijzen op meer dan tienduizend jaar bewoning van het gebied. Dus een natuurgebied in de zin van “totaal onaangetast door de mens” is het niet. Maar in die tijd was de invloed van de mens nauwelijks merkbaar. De bevolkingsdichtheid was heel laag en de hoeveelheid planten, dieren en water die men nodig had was verwaarloosbaar ten opzichte van wat er beschikbaar was.

In de laatste pak-hem-beet honderd jaar echter veranderde er enorm veel. De bevolking nam toe. Stuwdammen werden aangelegd om elektriciteit op te wekken. Deze dammen versperren nu de migratieroutes voor veel vissoorten. Ook het feit dat de natuurlijke dynamiek in de rivier is verdwenen heeft voor de natuur grote gevolgen. Hele landschappen in het stroomgebied van de Zambezi zijn ontbost voor landbouw en er werden irrigatiesystemen aangelegd. Zambia is rijk aan grondstoffen en voor mijnbouw werden grote stukken bos gekapt. Rivieren en het milieu raakten vervuild. Illegale en niet duurzame houtkap zorgde voor nog meer ontbossing. Daar bovenop zorgden stropers en slechte vismethoden voor sterke achteruitgang en bedreiging van veel dier- en vissoorten. Grote problemen dus. Veel van deze problemen zijn natuurlijk niet bewust veroorzaakt. Het is meer een gevolg van landgebruik waar van te voren onvoldoende over bekend of over nagedacht was.

En dat probeert WWF-Zambia te veranderen vertelt Dr. Nyambe Nyambe de conservation manager op het hoofdkantoor in Lusaka. Hij legt uit wat de voornaamste bezigheden zijn in Zambia. En veruit het belangrijkste is om alle partijen die bij de problemen betrokken zijn om de tafel te krijgen. Dat valt lang niet altijd mee. Het stroomgebied van de Zambezi strekt zich uit over meerdere landen. En daarnaast zijn er grote commerciële bedrijven, regeringen en financiële belangen bij betrokken.

Er wordt dus nu vooral gekeken naar hoe milieuvriendelijk ondernemen gestimuleerd kan worden. Daarvoor wordt er intensief gepraat met overheden en met de verschillende sectoren zoals de visserij, bosbouw, energie, mijnbouw, wildlife. enz. En ookal is er nog een hele lange weg te gaan, ik ben erg onder de indruk van wat WWF-Zambia tot nu toe al heeft weten te bereiken.

Ook Prof. Patrick Matakala, de directeur van WWF-Zambia, benadrukt het belang van communicatie met alle betrokkenen. Hij legt uit dat naast de samenwerking met grote bedrijven en overheden ook de samenwerking met de lokale bevolking heel belangrijk is. In de Kafue flats wordt heel veel hout gekapt door de lokale bevolking voor hun eigen levensonderhoud. Om dat zo maar te verbieden betekent dat je het bestaan van die mensen in gevaar brengt. Maar er kan wel gekeken worden of sommige dingen iets anders aangepakt kunnen worden zodat de natuur wat minder schade lijdt. En dat is ook een van de projecten waar het WWF zich hier sterk voor maakt.

In mijn volgende blog zal ik proberen wat meer te vertellen over het Environmental Flows Programme. Dat zal echter moeten wachten tot ik weer thuis ben. Over 5 minuten is er een high tea in de lodge waar ik verblijf. En daarna gaan we de bush in om beesten te kijken. Morgen vlieg ik terug naar Lusaka om te proberen dit verhaal op internet te krijgen. Ter illustratie van al het moois wat hier in het wild rond loopt, vliegt, kruipt en zwemt heb ik een paar foto’s bewerkt die ik tijdens een eerder uitstapje naar de Zambezi gemaakt heb.